„Niedaleko pada jabłko od jabłoni" – to przysłowie najlepiej opisuje gospodarstwo sadownicze Jędrzeja Góreckiego z Nowego Kłopoczyna w pow. rawskim. Sady jabłkowe i pasję odziedziczył po dziadku, choć od kilku lat stawia na ekologię.
Powiat rawski, razem z sąsiednim skierniewickim i grójeckim to część największego sadu Europy. To tu, w Nowym Kłopoczynie w gm. Sadkowice swoje uprawy ma Jędrzej Górecki. To 15 hektarów po pradziadku, dziadku i tacie, na których rozciągają się sady jabłkowe, kiedyś uprawiane konwencjonalnie, a od 2018 roku ekologicznie.
– Wszystkim wydaje się, że sad ekologiczny to sad ze starymi jabłonkami, w kształcie parasolek, gdzie trawa jest po kolana, gdzie się nic nie robi, nie prowadzi żadnych zabiegów, tylko taki sad rośnie sam, a potem się zbiera jabłka w worki – żartuje pan Jędrzej stojąc pomiędzy długimi rzędami jabłoni karłowych, które w niczym nie przypominają starych jabłoni. Choć to niewielkie drzewka, za to dają bardzo dużo owoców.
Pan Jędrzej, rolnik-sadownik praktycznie wychował się w rodzinnym sadzie. Jako dziecko pomagał dziadkowi, tacie, a teraz sam prowadzi gospodarstwo i nie ukrywa, że to praca całą dobę. – Średnio mój dzień pracy to 17 godzin, czasami jest tak, że trzeba wszystko w dzień odespać, bo pracować trzeba w nocy – opowiada. Tak się zdarza, gdy np. w ciągu dnia nie ma warunków do oprysków czy, tak jak ostatnio trzeba było ogniskami w nocy ogrzewać plantację, żeby nie uszkodziły jej majowe przymrozki.
Praca jest przez cały rok, miesiącami odpoczynku są grudzień i styczeń, ale i wtedy trzeba doglądać upraw. Codzienne obowiązki to pielęgnacja, pielenie chwastów, opryski – oczywiście w tym przypadku oparte tylko na miedzi, wapnie i siarce.
Jak przyznaje pan Jędrzej, uprawy wolne od pestycydów to wyższa szkoła jazdy bo np. w Polsce lista środków do ochrony ekologicznych upraw jest zdecydowanie uboższa niż w krajach zachodnich. Zdecydował się na ekologię w 2018 roku zmieniając styl życia na zdrowszy, oparty na naturalnych produktach. Przez kilka lat próbował w sposób ekologiczny hodować borówkę amerykańską, miał nawet certyfikat. Niestety, poddał się, gdy okazało się, że choć sam nie stosuje chemicznych oprysków, to za dużo jest ich wokół. – Zrezygnowaliśmy z borówki ekologicznej w ubiegłym roku, bo cały czas nam wychodził w zanieczyszczeniach fungicyd, w sadownictwie konwencjonalnym to główny środek do walki z parchem, poważną chorobą grzybiczą roślin. Opadał na borówkę w postaci zniosów, ale ten owoc, ze względu na mały przyrost masy, jak złapie pozostałość tego środka, to trzyma – tłumaczy. Jabłka, jak dodaje, pod tym względem są znacznie wytrzymalsze. Związki owoców są malutkie, ale potem rosną i oczyszczają się z przyniesionej przez wiatr chemii.
Wśród jego upraw dominuje gala, ale są i inne odmiany np. idaret, burkred, prince, red eveline, red pauline. Plony sprzedaje głównie za granicę – do Niemiec, Austrii i Holandii. Tam jego jabłka są znane, choć już pod szyldem pośrednika. Nie ukrywa, że jest gotowy na sortowanie i pakowanie jabłek dla lokalnych odbiorów, ale na rynku ekologicznym w Polsce nie ma takich ofert. – Kilogram jabłka w hurcie kosztuje 3 zł, a w sklepie klient za kilogram ekologicznych jabłek musi zapłacić 8-9 złotych – mówi.
Choć jabłkowe sady, zwłaszcza w porze kwitnienia są zachwycające, to tak naprawdę bardzo ciężki kawałek chleba, zarówno w uprawach ekologicznych, jak i tradycyjnych. – Ten biznes pod chmurką jest czasem bardzo niewdzięczny, bardzo trudny i trzeba mieć dużo cierpliwości, a nawet być bardzo zawziętym i upartym – mówi, ale jemu akurat tych cech nie brakuje. Nie było na rynku maszyny do pielenia chwastów między rzędami jabłonek? Zrobił ją sam.
Praca w sadzie jest trochę jak same jabłka – i słodka, i kwaśna. Słodka, gdy widać wokół czuć zapach jabłoni czy gdy chudziutkie drzewka uginają się od ciężkich i dorodnych owoców. Kwaśny, a nawet gorzki, gdy tak jak teraz, po pięknym kwietniu przychodzą w maju przymrozki i nie wiadomo ile zawiązków owoców przetrwa i zaowocuje. Pan Jędrzej cały czas patrzy w niebo – w tej pracy trzeba wyprzedzać pogodę lub z nią współgrać. To dotyczy zarówno pór oprysków czy rozwijania siatek przeciwgradowych, które chronią delikatne listki.
- Człowiek cały czas ma nadzieję, że za rok będzie lepiej, że u nas nie zmarznie – przyznaje pan Jędrzej, który nie ukrywa, że czasem miewa wątpliwości co do przyszłości gospodarstwa. – Nie wiem, czy bym chciał, żeby moje dzieci przeżywały te stresy – mówi.
Na razie pomagają tacie, tak jak on swojemu. – Ja żyję tym od dziecka, to się ma we krwi – dodaje i… ciągle szuka nowych pomysłów na rozwój. Najnowszy to ekologiczna uprawa arbuza. Planuje to zrobić na działce 1,5 hektara. – To będzie taki eksperyment, czy się uda, czy jest opłacalne. Zdarzają się uprawy w Polsce, ale na małą skalę. Zresztą to też nie będzie prawdziwy arbuz, ale arbuzodynia, bo to są te prążkowane, które możemy spotkać w sklepach. Prawdziwy arbuz jest ciemnozielony, czerwony i soczysty w środku, a do tego sporo mniejszy – wyjaśnia.
W gospodarstwie w Nowym Kłopoczynie nie tylko uprawy są ekologiczne, ale i dom, bo państwo Góreccy zbudowali go z betonu konopnego, który otacza drewniany szkielet. Rodzina budowała go kilka lat, teraz doceniają swoją decyzję. – Zawsze powtarzam: nie ma w naturze kwadratowych gniazd czy nor, my nawet stół mamy okrągły – mówi pan Jędrzej.
Czego sobie i innym rolnikom oraz sadownikom życzy z okazji Dnia Rolnika?
- Przede wszystkim łagodniejszego klimatu i żeby polskie jabłka trafiały na polskie stoły w większych ilościach – mówi.
zdjęcia: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego
